به گزارش شبکه اطلاع رسانی «مرصاد»؛ در آستانه چهاردهمین انتخابات ریاست جمهوری این رسانه ظهر روز پنجشنبه مناظرهای تحت عنوان «تکرار دولت مثل رئیسی یا تَکرار... » را بین دو نفر از نخبگان سیاسی در محل سالن اجتماعات کتابخانه مرکزی دانشگاه رازی کرمانشاه برگزار کرد.
در این مناظره حمیدرضا ترقی تحلیلگر مسائل سیاسی، نماینده ادوار مجلس شورای اسلامی و عضو هیأت رئیسه حزب مؤتلفه اسلامی و همچنین بهزاد حاتمزاده استاد حقوق بینالملل دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرمانشاه حضور داشتند که شرح این مناظره در پی میآید؛
مرصادنیوز: انتخابات در کشورها و از جمله ایران از چه جایگاهی برخوردار است؟
ترقی: همانطور که در قانون اساسی مورد تأکید قرار گرفته تکیه بر آرای عمومی ملت است. در کشور ایران انتخاب رهبر، رئیس جمهور و شورای شهر و روستا همگی با رأی و انتخاب مردم انجام میشود بر همین اساس جایگاه انتخابات تبلور نظام جمهوری اسلامی است و تاکنون ۴۲ انتخابات در کشور ایران برگزار شده که نسبت به سایر کشورها رکورد ارزشمندی است. حتی در زمان جنگ هم انتخابات در نهایت سلامت و امنیت به نحو مطلوب برگزار شده است.
حاتمزاده: انتخابات در مباحث حقوق بشر تجلی حق سرنوشت مردم است، از لحاظ دستهبندی در حقوق بشر سه نسلبندی وجود دارد: اول حقوق مدنی، دوم حقوق اجتماعی-اقتصادی و سوم حقوق جمعی و همبستگی.
انتخابات بُنمایه نسل اول است که در اصول قانون اساسی از جمله اصل ۵۶ بر اساس اتکای حق مردم است، اصول ۱۰۰ تا ۱۰۷ بحث شوراهای اسلامی را مطرح کرده و در اصل ۱۷۷ قانون اساسی نیز یکی از اصول غیرقابل بازنگری اصل جمهوریت نظام است که تجلی جمهوریت همان انتخابات است که همه مردم با انواع سلائق و نگرشها میتوانند در انتخابات شرکت کنند.
مرصادنیوز: برای مشارکت حداکثری مردم در انتخابات چه باید کرد؟
ترقی: بحث مشارکت یکی از حقوقی است که در جامعه اسلامی برای آحاد مردم لحاظ شده که هر فرد ایرانی بتواند با رأی خود در جامعه سهیم باشد لذا این مشارکت یک حق مدنی است که زمینه مردمیشدن نظام اسلامی و اتکا به مردمش را میتواند فراهم کند.
به طور طبیعی مشارکت برای رسیدن به میزان حداکثر نیازمند یک سری الزامات است، بهدلیل انگیزه بالای مردم میتواند بهطور گسترده انجام شود مثلا در اوایل انقلاب بیش از ۹۸ درصد مردم حضور داشتند.
سلائق و انگیزههای مردم در مشارکت تأثیر دارد لذا در انتخابات متعدد شاهد افزایش یا کاهش حضور مردم بودهایم، آنچه که باعث مستحکمشدن نظام میشود این است که شاهد مشارکت حداکثری باشیم، البته گاهی اوقات به علت عملکرد شوراهای شهر یا مجلس شورای اسلامی که مردم از انواع قوانین وضعشده رضایت کامل ندارند به بخش عمدهای از مشارکت به نقش احزاب و دولتمردان برمیگردد لذا احزاب و گروههای معتمد مردم باید ایجاد انگیزه کرده و اهمیت موضوع انتخابات را برای مردم تبیین کنند.
حاتمزاده: انتخابات دو جلوه دارد: حق انتخابشدن و حق انتخابکردن، وقتی در انتخابات، افراد با گزینههای مختلف و سلائق متعدد حضور دارند مردم مشارکت بیشتری خواهند داشت.
تنگنظری استصوابی شورای نگهبان باعث شده که حق انتخابشدن برای مردم را ضعیف کنیم، به طور مثال در همین انتخابات کنونی ۶ نفر تأییده صلاحیت شده که ترکیب آنها ۱+۵ است! این نوع نگاه مشارکتسوز است زیرا همه نوع طیف سیاسی و نگرشهای مختلف وجود ندارد و همین باعث کاهش مشارکت مردم میشود.
باید بدانیم قوام نظام به مردم است، امام بدون امت در جامعه تجلی ندارد لذا وقتی میگوییم «مردمسالاری دینی» برای مشارکت اجازه دهیم که همه مردم با تمام سلائق به صحنه بیایند. این همه تنگنظری شورای نگهبان برای چیست؟ این همه داستان حذف و طرد در دانشگاهها چرا اتفاق میافتد؟ چه کسانی نشاط را از محیط دانشگاه گرفتند!؟
مرصادنیوز: نظرتان راجع به ادعای اصلاحطلبان مبنی بر جانبداری شورای نگهبان چیست؟
ترقی: هیچ کشوری در دنیا برای انتخاب عناصر تصمیمگیر کشورش بیضابطه نیست و حتی در کشورهای دیگر هم ادعای دموکراسی دارند قوانین و ضوابطی برای انتخاب دولتمردان وجود دارد به طور مثال در کشور ما تحت عنوان قانون اساسی و شورای نگهبان و در سایر کشورها عناوین دیگری وجود دارد.
ایران اسلامی بیش از ۳۰۰ هزار شهید و چند صدهزار جانباز را در راه انقلاب داده است تا اسلام در جامعه پیاده شود و حکومتی بر مبنای ارزشهای دینی و اسلامی شکل بگیرد، چگونه میتوان میدان را برای کسانی که به قانون اساسی و مبانی دینی، اعتقادی ندارند باز گذاشت؟نمیتوان به چنین کسانی حتی اگر با رأی مردم انتخاب شده باشند اجازه داد تا مسیر اصلی انقلاب را منحرف کنند.
جمهوری اسلامی پس از استقرار سازمانها و نظامهای مختلف هنوز قادر به استقرار یک دولت کامل اسلامی نشده است. طبق قانون اساسی به مردم حق انتخاب داده شده است مردم نیز بر اساس این حق طی ۴۵ سال گذشته مسئولان را برگزیده و رأس امور قرار دادهاند، اگر تاکنون دولت کامل اسلامی بر سر کار نیامده است علت این است که مردم طی انتخابهای خود به رشد سیاسی و فکری رسیده و در نهایت « مردمسالاری دینی» را انتخاب کنند.
اگر آرمانها و اهداف انقلاب با گذشت زمان مورد غفلت واقع شوند افرادی همچون بنیصدر در رأس کار قرار میگیرند، مجلس شورای اسلامی در سال ۶۰ به عدم کفایت این شخص رأی داد. بنیصدر از رأی مردم سوءاستفاده کرد و میخواست مسیر انقلاب را منحرف کند، او به جبهه و جنگ و اعتماد مردم خیانت کرد و در خدمت دشمن قرار گرفت. هیچ کشوری به افرادی که از اهداف و آرمانهایش منحرف شوند اجازه انتخاب شدن نمیدهد.
قانون ضوابطِ افراد واجد شرایط برای کاندیدا شدن در انتخابات ریاست جمهوری را مشخص کرده است. باید افکار، عقاید، رفتار و عملکردِ یک فرد در پایبندی به آرمانهای انقلاب مورد ارزیابی دقیق قرار گیرد.
قانون، شورای نگهبان را مکلف کرده تا بر اساس معیارهای مصوب اقدام به تایید یا رد صلاحیت داوطلبان کند بنابراین هم انتخابکننده و هم انتخابشونده بر اساس قانون در نظام اسلامی دارای ضوابط و شرایط مخصوص به خود هستند. با این تفاسیر نتیجه میگیریم که روند تأیید صلاحیتها در شورای نگهبان روندی سالم است و خارج از آن هم از نظر اصولی و هم منطقی راه دیگری برای اعمال مردمسالاری دینی وجود ندارد.
حاتمزاده: کسی منکر وضع معیارهای مشخص در آیین حکمرانی یک جامعه نیست اما معیارها در احراز صلاحیت افراد باید عینی و هدفمند باشند مثلاً شخصی که داوطلب احراز پستهای ریاستی و نمایندگی میشود باید سابقه کیفری مؤثر نداشته باشد عملنکردن بر اساس معیارهای عینی یعنی عملکردن بر اساس سلیقه.
نباید در بررسی صلاحیتها معیارهای سلیقهای و بر اساس خوشایند جریانهای سیاسی غالب بر کشور عمل کرد، چگونه افرادی همچون جهانگیری و همتی در انتخابات گذشته توسط شورای نگهبان تأیید صلاحیت شدند اما پس از گذشت سه سال در بررسیهای کنونی صلاحیت آنها تأیید نشد؟ آیا جهانگیری سه سال پیش صلاحیت رئیسجمهور شدن را داشته و اکنون ندارد؟ چگونه است که مردمسالاری دینی با شخصی همچون زاکانی منحرف نمیشود اما با جهانگیری که شخصی جهادگر، انقلابی، حاضر در میدان و برادر دو شهید است، منحرف میشود.
باید قضاوتها را عینی کرد، هیچکسی منکر شورای نگهبان نیست زیرا این نهاد و وظایف آن در قانون اساسی تعریف شده است، اصل ۹۶ قانون اساسی جمهوری اسلامی مربوط به شورای نگهبان است و باید به آن پایبند بود.
متأسفانه معیارهای عینی در تأیید صلاحیتهای شورای نگهبان کمرنگ شدهاند، کمرونق شدن مشارکت مردم در انتخابات به دلیل تنگ نظریهای موجود در فرآیند احراز صلاحیتها است.
باید اجازه داد تا تمام مردم با تمام سلایق به میدان بیایند، مردم با بصیرت خود کسانی را که در تراز انقلاب هستند انتخاب خواهند کرد.
شهید مطهری معتقد بود که باید در دانشگاهها، کرسیهای آزاد اندیشی برگزار شود تا افراد و جریانهای مختلف عقاید خود را در آنها ابراز کنند. چرا هرچه از ابتدای انقلاب میگذرد قیف آن تنگتر میشود؟ مردم ایران رشید و دارای بلوغ سیاسی هستند نباید از این ترسید که مردم گزینهای را انتخاب کنند که مردمسالاری دینی را زیر سوال ببرد.
مرصادنیوز: روند راهبردها، تصمیمات و برنامههای دولت فعلی را چگونه ارزیابی میکنید و آیا این روند را در راستای منافع ملی میدانید یا خیر؟
ترقی: دولت آیتالله رئیسی تغییرات متعددی را در روند حکمرانی و مدیریت کشور به وجود آورد، در دوره مدیریت ایشان، نگاه دولت از اتکا به خارج به سمت اتکا به ظرفیتهای داخلی معطوف شد، ایشان تنش با همسایگان را به دوستی و تعامل با آنها تغییر داد.
آیتالله رئیسی گرایش محض به غرب را به هیچ عنوان قبول نداشت و روابط ایران با کشورهای غربی و شرقی را بر اساس احترام متقابل و به صورت متعادل تنظیم میکرد. رئیس جمهور در ساختار اجرایی کشور اهمیت ویژهای به قشر جوان میداد و سیاستهای کلان کشور را بر اساس ساز و کارها و برنامههای مناسب پیش میبرد.
شهید رئیسی ترکفعلهایی که در دولتهای قبلی به وقوع پیوسته و موجب بروز مشکلات برای اقشار مختلف جامعه شده بود و نیز بدهیهای آنها را به فعلیت رسانده و جبران کرد و بسیاری از پروژههای نیمهتمام را به اتمام رساند.
شهید رئیسی در راستای بهبود اوضاع اقتصادی جامعه گامهای موثری برداشت. در دولت ایشان رشد منفی اقتصادی به رشد مثبت مبدل شد، دستگاه دیپلماسی ایشان در مسیر خنثی کردن تحریمها گام برمیداشت با تلاشهای ایشان میزان فروش نفت ایران به قبل از برجام بازگشت.
ایران در دوره ایشان در تجارت و ایجاد روابط با سازمانهای بزرگ جهان همچون بریکس و شانگهای بسیار موفق عمل کرد و نیازهای جامعه با تدابیر مناسب برطرف میشد، بنگاههای اقتصادی تعطیلشده و معلق، در دوران ایشان دوباره به عرصه کار و فعالیت و چرخه تولید بازگشتند. ساختار دیوانسالاری و بروکراسی که مشکلاتی را برای مردم به ارمغان آورده بود در دولت ایشان تعدیل شد به گونهای که امروزه کسی برای کسب مجوز کسب و کار نیاز به گذر از هفتخان رستم و دادن رشوه ندارد.
در دوران ایشان سیستم مالی دستگاههای دولتی یکپارچه شد و تمام حسابها و دخل و خرجهای دستگاههای مختلف به خزانه برده شد تا هزینهها به درستی کنترل شوند، ایشان مبارزه با فساد را از درون دولت آغاز کرد و آن را به حداقل رساند، مردمی بودن و درک مشکلات مردم و گام برداشتن در راستای رفع و حل آنها و نیز پیگیری طرحها و پروژههای مختلف از اقدامات شهید رئیسی طی سه سال گذشته بود اگر این روند ادامه پیدا کند بخش بزرگی از نارضایتیهای مردم تقلیل پیدا میکند و در راستای بهبود شرایط و دلگرمی مردم گامهای موثرتری برداشته خواهد شد.
حاتمزاده: قریب به سه سال از عمر دولت سیزدهم گذشت، در تحلیل دولت رئیس جمهور شهید باید جانب انصاف و مروت را رعایت کنیم از سوی دیگر در تحلیل دستاوردهای سه ساله رئیس جمهور باید مراقب مغالطه خلطِ انگیزه و انگیخته نیز بود؛ این مغالطه میگوید که انسانها نباید یک پدیده را بر اساس خاستگاه آن داوری و قضاوت کنند.
شهید جمهور شخصیتی محبوب، دلسوز، پرکار، پرتلاش و انقلابی بود اما خروجی دولت سیزدهم آنگونه که باید کارنامه کامیاب و موفقی نداشت، اقتصاددانان امروزه در دنیا به شاخص نقدینگی بسیار بها میدهند زیرا معتقدند که بین نقدینگی و تورم یک ارتباط منطقی وجود دارد یعنی به ازای هر واحد نقدینگی در جامعه یک واحد تورم در آن اِعمال میشود.
دولت سیزدهم نقدینگی را در حجم ۲ هزار و ۵۰۰ همت تحویل گرفت و هماکنون نقدینگی در کشور در مرز ۸ هزار همت قرار دارد، دولت سیزدهم ارز را زیر ۲۵ هزار تومان تحویل گرفت و طی این سه سال گاهی ارز از قیمت ۷۰ هزار تومان هم عبور کرده است، قیمت سکه که در ابتدای دولت سیزدهم کمتر از ۳۰ میلیون بود در طی این دولت روند افزایشی داشت و از مرز ۴۰ میلیون تومان گذر کرد.
یکی از شاخصهای مهم برای قضاوت در مورد عملکرد دولتها «شاخص فلاکت» است، در دهه ۹۰ کمترین شاخص فلاکت مربوط به سال ۹۵ بود و بیشترین آن مربوط به سال ۱۴۰۱ و در دولت سیزدهم بود که از عدد ۵۴ گذر کرد، شاخص فلاکت یعنی جمع تورم و بیکاری که اگر مانند پیچک به پای اقتصاد یک جامعه بپیچد آسیبها و آفتهای زیادی را در پی خواهد داشت.
برخی معتقدند که در دولت سیزدهم در فروش نفت گشایش ایجاد شده است بله این موضوع واقعیت دارد که صادرات نفت از حدود ۵۰۰ هزار بشکه به بالای یک میلیون بشکه رسیده است اما به چه قیمتی؟ ایران در این دولت نفت را با کمتر از ۳۰ درصد قیمت جهانی به چین میفروخت و یا در ازای آن برخی کالاها، خدمات و ماشینآلات را وارد میکرد که نمونه آن واردکردن اتوبوسهای چینی بود.
مبلغ عظیمی از بدهی ایران در بانکهای چین بلوکه و مسدود است، در واقع چین هنوز پول خرید نفت از ایران را پرداخت نکرده تا به صورت فاینانس در پروژههای مختلف ایران سرمایهگذاری کند لذا تداوم رویکرد دولت شهید رئیسی با وجود شخصیت وزین و متین ایشان ناممکن است و با منافع ملی ایران سازگار نیست.
مرصادنیوز: سخن تکمیلی.
حاتمزاده: از نظر منطقی حدوث نشانههای یک شیء دلیل بر وجود آن است، انشقاقهای موجود در گفتمان اصولگرایی مشهود است و نمیتوان به راحتی آنها را کمرنگ کرد، این انشقاقهای نازدودنی نشان میدهد که اجماعِ کارآمدی گفتمان اصولگرایی در این برهه از زمان به پایان رسیده است.
از میان کاندیداهای محترم حداقل سه نفر تا پایان در صحنه رقابتهای انتخاباتی باقی خواهند ماند؛ حجتالاسلام والمسلمین پورمحمدی یکی از این افراد خواهد بود ایشان خود را نماینده جریان اصیل جامعه روحانیت مبارز میداند. قالیباف نیز با جدیت با رقبای خود به رقابت میپردازد از سوی دیگر جریان پایداری در مجلس انتقادات زیادی را متوجه ایشان کرده است.
در روایات آمده که درختان را از میوههای آنها بشناسید لذا یکی از میوههای دولت سیزدهم کابینه آن است، شأنیت قوه مجریه در دولت سیزدهم تنزل پیدا کرد، هنوز چند روز از شهادت رئیسجمهور نگذشته بود که وزرای کابینه ایشان برای نامزدشدن در راهروهای وزارت کشور حضور پیدا کردند، برخی از اصولگرایان حتی ابزارهای حرفهای دموکراسی را رعایت نمیکنند مثلاً معاون اجرایی دولت اصل بیطرفی را رعایت نکرده است و در ستاد انتخاباتی یکی از کاندیداها حضور پیدا کرده است.
۱۶ نفر عضو از اعضای کابینه تلاشهای زیادی برای تأیید صلاحیت محمدمهدی اسماعیلی انجام دادند این شخص در زمان صدارت خود در دولت دهم پرونده قضایی داشته است و در دادسرا برای ایشان قرار مجرمیت صادر شده است شهید رئیسی از اختیارات ویژه خود استفاده کرد و اسماعیلی را از گرفتاری نجات داد.
حکمرانی در دنیای امروز به عنوان یک نظم و رویه شناخته میشود، حکمرانی یک علم نوین است که دارای فارغالتحصیل، گروه، دانشکده، دانشگاه و استاد است، باید اجازه دهیم ریل موجود عوض شود زیرا این اقدام به منافع ملی ما کمک خواهد کرد.
ترقی: نباید انتخابات را به فضایی برای لجنپراکنی، تخریب و اتهامزنی به کاندیداها، افراد و گروههای مختلف مبدل کرد بلکه باید با اقدامات سالم در راستای افزایش مشارکت مردمی گام برداشت. نباید تمام اتهامات را متوجه دولت سیزدهم کرد، دولتهای اصلاحات اقدامات ناسنجیده و خسارات متعددی را متوجه مملکت کردند اما بنا به افشای آنها نیست، زیرا در فضای کنونی صلاح جامعه در آن نیست و مقام معظم رهبری نیز با این گونه اقدامات مخالف هستند.
برخی با شعارهای عوامفریبانه و مظلومنمایی، واقعیتهای موجود را در پشت پرده مخفی میکنند. برخی میخواهند آثار و نتایج یک اقدام اقتصادی را بلافاصله و یا در مدت زمان بسیار کوتاهی ببینند، در حالی که نتیجه یک کارِ اقتصادی زمانبَر است و نتیجه اقدامات شهید رئیسی بعدها مشخص خواهد شد.
وضعیتی که امروزه در جامعه حکمفرماست نتایج اقدامات دولت اصلاحات است، دولت اصلاحات سالها پرداخت بدهی فرهنگیان و اجرای طرح رتبهبندی را به تعویق انداخت بنابراین پرداخت یکباره بخش عظیمی از بدهیهای فرهنگیان و اجرای طرح رتبهبندی کاری بود که با وجود هزینههای سنگین، دولت سیزدهم آن را با موفقیت به انجام رساند.
باید مشکلات اقتصادی کنونی را به درستی ریشهیابی کرد تا متوجه شد که ریشه آنها در اقدامات چه کسانی نهفته است. باید بررسی کرد که چه کسانی و چرا ۶۰ تُن طلای ایران را حراج کردند و یا ۱۸ میلیارد دلار پول را بدون بررسیهای دقیق و جوانب آن به دست افراد ناشایست سپرده و روانه بازار کردند.
همتی رئیس بانک مرکزی دولت دوازدهم پاسخگوی بسیاری از اقدامات خود نبوده است و نظام به دلیل برخی ملاحظات به دنبال محاکمه افرادی که مسبب وضع اقتصادی موجود هستند نرفته باید بررسی کرد که بر چه مبنایی مسئولان دولتهای اصلاحات برخی خسارات را متوجه کشور کردهاند؟ در دولت اصلاحات ۱۹ هزار سانتریفیوژ به خاطر برجام در کشور نابود شد و رآکتور آب سنگین اراک با سیمان مسدود و به تعطیلی کشیده شد.
با محاسبه خسارتهای وارد شده به کشور در دولت اصلاحات آیا باید باز هم به این جریان اعتماد کرد و به مسیر اصلاحات بازگشت؟! نمیتوان به ریلی بازگشت که ذلت را نصیب کشور کرد و از عزت آن در مجامع جهانی کاست.
عملکرد دولت سیزدهم به گونهای بود که پس از شهادت آیتالله رئیسی در ۱۱ کشور اعضای عمومی اعلام شد و ۶۷ هیأت از کشورهای مختلف برای عرض تسلیت در ایران حاضر شدند. در کدام برهه از تاریخ انقلاب به خاطر مرگ یک مقام بلندپایه سازمان ملل، شورای امنیت، بریکس و مجمع شانگهای کار خود را با یک دقیقه سکوت آغاز کردهاند؟ نباید چشم خود را بر روی واقعیتهای موجود ببندیم ما باید شورای نگهبان و تفسیر آن از قانون اساسی را قبول داشته باشیم، نمیتوان به یک بُعد از قانون عمل و بعد دیگر آن را رد کرد.
ما باید کلیت قانون اساسی را با تمام جزئیات آن قبول داشته باشیم نمیتوان بخشی از قانون را قبول و بخش دیگر آن را نپذیرفت؛ مجالس گذشته خود ضوابط مربوط به تأیید و رد صلاحیت کاندیداهای ریاست جمهوری را تعیین کردهاند و آن را در اختیار شورای نگهبان قرار دادهاند بنابراین شورای نگهبان بر اساس مُرّ قانون عملکرده و دست به تأیید یا رد صلاحیت افراد زده است.
اگر قرار به تغییر شرایط تأیید صلاحیت نامزدها باشد، مجلس جدید باید این کار را انجام دهد. نمیتوان ارزیابیهای شورای نگهبان را از اساس زیر سئوال برد، از همین ارزیابیها بوده که خاتمی، روحانی و نمایندگان مجالس مختلف بیرون آمدهاند، نمیتوان به عملکرد شورای نگهبان در تأیید صلاحیت خاتمی و و روحانی احسنت گفت و آن را به خاطر تأیید صلاحیت شهید رئیسی مورد انتقاد قرار داد لذا باید سیاست یک بام و دو هوا را کنار گذاشت و در قضاوتها انصاف به خرج داد.
گفتن شعارهای خوب و مردمپسند مشکلی از مردم و کشور کم نخواهد کرد. البته نباید گفت که در کار دولت سیزدهم هیچگونه نقصی وجود نداشته است، هر دولتی در کار خود ضعفهایی دارد و هیچ فردی در هیچیک از دولتها عاری از اشتباه نبوده است بلکه باید ضعفهای دولت شهید جمهور را برطرف کرده و نقاط مثبت آن را ادامه داد.
انتهای خبر/ |