ماموریت جدید خبرگان
شرحی برحیث ولایت حمیدرضا ترقی
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار 30/6/96 اعضای مجلس خبرگان با ایشان به یک مسئله کم توجه شده در نظام سیاسی کشور یعنی کنترل و رصد حرکت نظام بسوی اهداف و آرمانهای انقلاب اسلامی اشاره کرده و خواستار تشکیل هیئت اندیشه ورز در مجلس خبرگان بدین منظور شدند .
وظائف هیئت اندیشه ورزخبرگان
معظم له وظائفی را که برای این هیئت تبیین فرمودند عبارت بود از :
1-نگاه کلان وراهبردی به انقلاب و مسیر انقلاب
2-ارزیابی میزان دستیابی انقلاب به اهدافش
3-مشخص کردن اهداف فراموش شده وپیشرفت و پس رفت درمسیر اهداف
4-مطالبه از مسئولان نظام درخصوص تحقق اهداف انقلاب.
اهداف انقلاب از نگاه امام و رهبری چیست ؟
1-هدف نهائی انقلاب اسلامی
(مسئولان ما بايد بدانند كه انقلاب ما محدود به ايران نيست. انقلاب مردم ايران نقطه شروع انقلاب بزرگ جهان اسلام به پرچمدارى حضرت حجت (ارواحنا فداه) است كه خداوند بر همه مسلمانان و جهانيان منّت نهد و ظهور و فرجش را در عصر حاضر قرار دهد. مسائل اقتصادى و مادى اگر لحظهاى مسئولين را از وظيفهاى كه بر عهده دارند، منصرف كند، خطرى بزرگ و خيانتى سهمگين را به دنبال دارد. بايد دولت جمهورى اسلامى تمامى سعى و توان خود را در اداره هر چه بهتر مردم بنمايد، ولى اين بدان معنا نيست كه آنها را از اهداف عظيم انقلاب كه ايجاد حكومت جهانى اسلام است، منصرف كند.)[ صحيفه امام، مؤسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى( س)، تهران، ج21، ص3271]
2- اهداف میانی انقلاب اسلامی
هدف اصلی امام از انقلاب، اجرای قوانین اسلامی و حاکمیت ارزشها است از این رو امام راحل که انقلاب اسلامی ایران را از سنخ نهضتهای انبیاء دانسته است و بدان اهمیت میداد امام عقیده داشت که در سایه این هدف اصلی، اهداف دیگر مانند اهدف استقلال سیاسی، اقتصادی و عدالت اجتماعی و قسط نیز تحقق پیدا میکند.
شهید مطهری میگوید: "انقلاب اسلامی، یعنی راهی که هدف آن، اسلام و ارزشهای اسلامی است وانقلاب اسلامی و مبارزه صرفاً برای برقراری ارزشهای اسلامی انجام میگیرد.
3- اهداف اولیه انقلاب اسلامی
حضرت امام علاوه بر تحقق انقلاب بیرونی یا تحول مادی، انقلاب درونی را نیز شرطی اساسی در تحقق نهضت اسلامی می دانستند. بر مبنای دیدگاه حداکثرگرای ایشان، علاوه بر تحول اساسی در تمامی ارکان سیاسی، اقتصادی و اجتماعی، تحول فکری، ایدئولوژیکی، عقیدتی و فرهنگی نیز امری ضروری در تحقق انقلاب است. با توجه به تاکید ایشان بر جبنه معنوی و محتوایی انقلاب، امام خمینی بر این باور بود که "انقلاب نیاز به یک نهضت فکری دارد" (ج 11 ص 196) چرا که انقلابهای غیرایدئولوژیک منجر به تحول روحی و درونی در مردم نمی نگردد و به دیکتاتوری و اختناق منجر خواهد شد. به نظر امام راحل پارامتر اسلام موجب پدید آمدن تحول روحی می گردد چرا که هدفی عظیم یعنی پیاده شدن احکام خدا در روی زمین را مطرح می نماید که اگر نصب العین ملت قرار گیرد در سایه آن وحدت و اتحاد و همدلی میان اقشار جامعه حاصل می شود و در سایه همین تحول روحی مبتنی بر اعتماد به خدا، بریدن از غیر او، شجاعت، استقبال از شهادت و تلقی آن به عنوان سعادت است که انقلاب بیرونی تحقق می یابد. بر این مبنا حضرت امام لازمه انقلاب را تغییر ادراک و نگرش عامه مردم نسبت به خویشتن و پدیده های بیرونی می دانند و در راستای نگرش رایج از روابط بین الملل که "تلقی از واقعیت مهمتر از خود واقعیت است"، بر این اعتقاد بودند که "تصور مردم از وضع اجتماعی عامل انقلاب است نه واقعیت وضع اجتماعی" (ج 11 ص 4و5) از اینرو دیدگاه حضرت امام در مورد انقلاب را می توان رهیافتی ادراک دانست.
حضرت امام اهداف دیگری از قبیل عدالت جویی، استقلال طلبی، آزادیخواهی و برقراری معنویت اخلاقی و سعادت بشری را برای نهضت قائل بودند که در زیر به آنها اشاره می شود.
الف)- عدالت جویی
امام خمینی (ره) یکی از اهداف انقلاب اسلامی ایران را ایجاد قسط و عدل (ج 8 ص 86 و 187) بسط عدالت فردی و اجتماعی، جلوگیری از ظلم و جور (ج 4 ص 46)، ایجاد حکومت قانون و اجراء قوانین بر معیار قسط و عدل می دانند. در این رابطه حضرت امام (ره) مصادیق اجتماعی و اقتصادی عدالت را برمی شمرد و آنها را زمینه ساز حکومت حق به نفع مستضعفان و حکومت جهانی حضرت مهدی (عج) می داند (ج 15 ص 212) . حمایت و طرفداری از مستضعفان، خدمت به ضعفاء، رسیدگی به وضع محرومین و نجات آنان از زیر یوغ ستمگران، از بین بردن فقر و شکافهای طبقاتی در زمره گامهای مورد نظر حضرت امام (ره) برای تحقق عدالت و وصول مستضعفان به حقوق حقه خویش تلقی شده است. (ج 4 ص 59، ج 6 ص 17، ج 6 ص 20 ج 6 ص 80) .
ب)- استقلال طلبی
از نظر حضرت امام استقلال دارای دو بعد سلبی و ایجابی است. استقلال سلبی همانا استعمارزدایی است که زمینه ساز تحقق حکومت نه شرقی، نه غربی محسوب می گردد. (ج 17 ص 63) امام راحل یکی از اهداف انقلاب اسلامی را "قطع دست اجانب از مملکت اسلامی" (ج 6 ص 177و 178)، قطع ریشه های وابستگی، رفع سلطه و ضعف و سستی و زبونی در مقابل استعمار، جلوگیری از استثمار و استعباد و قطع منافع و مطامع استعمارگران و در یک کلام استقلال از استعمار خارجی تلقی می نماید. امام خمینی ضمن تائید بر "ماهیت ضد استعماری "نهضت (ج 15 ص 74)، هدف انقلاب اسلامی را خارج شدن از مدار وابستگی به کشورهای امپریالیست و در نهایت "شکست ابرقدرتها "می داند. (ج 13 ص 197) در این رابطه، حضرت امام نه تنها بر کوتاه کردن دست جنایتکاران خارجی و به انزوا کشاندن قدرتهای استعماری در جهان که بر مقابله با ایادی منطقه ای امپریالیسم بویژه صهیونیسم تاکیدی ویژه دارند. (ج 15 ص 212)
در رابطه با استقلال ایجابی، امام خمینی هدف انقلاب اسلامی را تامین استقلال مملکت در ابعاد سیاسی نظامی، فرهنگی، اقتصادی و فکری می داند (ج 4 ص 6 و 87 و ج 8 ص 116) . ایشان سپردن کار به کاردانان و طنخواه امین (مصاحبه حضرت امام با رادیو تلویزیون فرانسه در 23 شهریور ماه 1357)، خودکفایی و اختصاص مخازن و منابع کشور به مردم و استقلال فکری و مراکز آموزشی را از پیش شرطهای لازم برای تحقق استقلال می دانند.
ج)- آزادیخواهی
از نظر حضرت امام یکی از اهداف انقلاب اسلامی آزادیخواهی است که دو بعد آن یعنی آزادی منفی (رهایی از ظلم و جور و استبداد حاکم) و آزادی مثبت (ایجاد نهادهای تثبیت کننده آزادی و مشارکت عامه مردم در تعیین سرنوشت سیاسی خود) را در برمی گیرد. در رابطه با آزادی منفی، امام خمینی ضمن تاکید بر ماهیت ضداستبدادی و ظلم ستیزی نهضت (ج 15 ص 74)، مقابله با حکومت جائرانه و ستمگر و عمال سرسپرده و دست نشاندگان ظالم آن (ج 4 ص 17)، از بین بردن ریشه های طاغوت و نظام شاهنشاهی و سلطنتی (ج 4 ص 6) و قطع ریشه های اختناق، طاغوت و جنایتکاران (ج 6 ص 5) را از مصادیق آزادی ازاستبداد داخلی و نجات از ستم ستمگران می داند (ج 13 ص 127) در خصوص آزادی مثبت، امام خمینی بر احیاء روحیه آزادیخواهی، مبارزه با بردگی و بندگی، ایجاد حکومت مردمی توام با آزادی اظهار نظر در امور سیاسی و مشارکت کامل مردم به منظور اعمال اصلاحات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و بطور کلی آزادی ملت بر معیار عقل و عدل (ج 4 ص 6) و بخصوص "آزادی نسل جوان به معنای واقعی" (ج 8 ص 271 و272) تاکید داشتند. از سوی دیگر حفظ حقوق اقلیتهای مذهبی (ج 6 ص 162) و رفتار مبتنی بر کمال انصاف و مطابق قانون با آنان از جمله مصادیق آزادی مثبت از دیدگاه حضرت امام بشمار می آید.
د)- برقراری معنویت اخلاقی و سعادت بشری
امام خمینی ضمن تاکید بر عامل معنویت به عنوان یکی از اهداف عمده انقلاب اسلامی، مقصد نهضت را ترویج اخلاق و آداب اسلامی (ج 13 ص 261 و262)، انسان سازی و تربیت نسل آینده و اصلاح فرهنگ (ج 6 ص 162)، تحقق ارزشهای اسلامی - انسانی و خارج کردن مردم از اسارت نفس (ج 18 ص 32) می داند و معتقد است هدف معنوی انقلاب اسلامی مبارزه با فساد و فحشاء جنسی و اداری (ج 4 ص 85 و 116)، قطع ریشه های فساد، منع از انواع کجرویها و تحقق ارزشهای اخلاقی بوده است (ج 16 ص 264) . از سوی دیگر، حضرت امام، علاوه بر جلوگیری از فساد و تباهی جامعه و راه بردن جامعه به موازین عقل و عدل و انصاف، هدایت از بت پرستی به یکتاپرستی و مبارزه با ارزشهای جاهلیت (ج 5 ص 29)، بر تضمین سعادت بشر (ج 6 ص 14)، تامین رفاه همگان (ج 6 ص 22)، اصلاح شرایط زندگی برای اکثریت قاطع ملت و برقراری صلح بر پایه شرافت و انسانیت به عنوان اهداف نهضت اسلامی تاکید داشتند.
اهداف و شعارهای اصلی انقلاب اسلامی از نگاه امام خامنه ای
اهداف و شعارهای اصلی انقلاب اسلامی
براساس بیانات حضرت آیتالله خامنهای
۱ استقلالخواهی و قطع هر نوع وابستگی
۲ حاکمیت اسلام بر جامعه و رواج ارزشهای دینی در کشور
۳ آزادی بیان و قلم
۴ عدالت و رفع تبعیضها
۵ پیشرفت مادی و گسترش رفاه
۶ احیای کرامت انسانی و نقش داشتن مردم در حاکمیت بر تعیین سرنوشت خود
۷ زمینهسازی برای رشد و تکامل انسانها در جامعه و حذف عوامل فساد
اهداف انقلاب اسلامی در قانون اساسی
1./ آرمان های فرهنگی و اجتماعی، مانند: ایجاد محیط مساعد برای رشد فضائل اخلاقی بر اساس ایمان و تقوا،صیانت از تدین مردم ؛ مبارزه با مظاهر فساد و تباهی، بالا بردن سطح آگاهی های عمومی، آموزش و پرورش همگانی، تقویت روح بررسی، تتبع و ابتکار و تشویق محققان، مبارزه با آسیبهای اجتماعی ؛رفع تبعیضات ناروا وایجاد امکانات عادلانه، ایجاد نظام اداری صحیح و انقلابی، تأمین حقوق همه جانبه افراد، توسعه و تحکیم برادری اسلامی، تدوین قوانین و مقررات مدنی اسلامی، برقراری حقوق مساوی برای مردم بدون توجه به قوم، قبیله، رنگ و نژاد، برخورداری همگان از تأمین اجتماعی، گسترش آزادی قانونمند اجتماعی.
2. /آرمان های سیاسی، نظیر: سرنگونی نظام استبدادی و وابسته سلطنتی و ایجاد حکومت مردمی واسلامی و مستقل، اداره امور کشور براساس رای مردم و دعوت به خیر، نفی هرگونه ستم گری، ستم کشی، سلطه گری و سلطه پذیری، تأمین امنیت داخلی و نفی تفتیش عقاید، آزادی قانونمند نشریات، مطبوعات، اجتماعات و راهپیماییها، حفظ روحیه و انگیزه انقلابی در اداره کشور، طرد کامل استعمار و جلوگیری از نفوذ اجانب، محو هرگونه استبداد، خودکامگی و انحصار طلبی، تقویت کامل بنیه دفاع ملی، تنظیم سیاست خارجی مستقل نه شرقی ونه غربی، ایجاد روابط صلح آمیز با دول غیر متخاصم دیگر، حمایت از مبارزه حق طلبانه ستمدیدگان و مستضعفان در برابر مستکبران. و مبارزه با استکبارجهانی ونظام سلطه.
3. /آرمان های اقتصادی، همچون: پایان بخشیدن به غارت بیت المال توسط خاندان پهلوی و مقامات رژیم سلطنتی، صیانت از ذخائر و معادن زیرزمینی، حفظ و تقویت ارزش پول ملی ؛تلاش در راه پیشرفت تکنولوژیک، استقلال و خودکفایی اقتصادی، تأمین خودکفایی در علوم و فنون، پی ریزی اقتصاد صحیح و عادلانه، تلاش برای ریشه کن کردن فقر و محرومیت، تأمین نیازهای اساسی مردم، تأمین شرایط برای اشتغال همگان، تنظیم برنامه اقتصادی کشور به نوعی که موجب خودسازی و افزایش مهارت و ابتکار افراد جامعه باشد، جلوگیری از استثمار و بهره کشی، منع اضرار به غیر، انحصار، احتکار و ربا، منع اسراف و تبذیر، جلوگیری از سلطه اقتصادی بیگانه بر اقتصاد کشور، تلاش برای افزایش تولیدات کشاورزی و صنعتی، حرکت در مسیر عدالت اقتصادی و کم کردن فاصله طبقاتی، رسیدگی به روستاهای کشور و محرومیت زدایی از آنها.
فرایند الزامی تحقق اهداف انقلاب اسلامی
فرآيند پنج گانه تحقّق اهداف انقلاب اسلامي: که بارها توسط رهبر معظم انقلاب تبییت شده ، يک فرآيند طولانى و البته دشوار است. در اين مسير انسان به طور نسبى به اهداف نزديک مى شود؛ اما تحقّق آنها، بسيار طولانى است. بنا به تعبير مقام معظم رهبري تحقق اهداف انقلاب اسلامي فرآيندي پنج مرحله اي دارد؛
مرحله اول «انقلاب اسلامي» که وقوع یافته و به پیروزی رسید .
مرحله دوم نيز «تشکيل نظام اسلامي» است. یعنی تعیین نظام سیاسی وقانون اساسی و استقرار قوای سه گانه ؛ با اين تفسير انقلاب اسلامي، هم اکنون از اين دو مرحله عبور کرده است.
مرحله سوم «تشکيل دولت اسلامي» است که معظم له معتقدند انقلاب اسلامي هم اينک در اين گام قرار دارد. و هنوز دولت اسلامی نداریم ؛لذا علاوه بر تشريح و تبيين مرحله سوم، تکاليف مردم و مسئولين در اين مرحله بايد به آنها يادآوري شود.
مرحله چهارم : «تشکيل کشوروجامعه اسلامي»هنوز جامعه ی ما با جامعه دارای شاخصه های اسلامی ؛ بلحاظ نظم ؛ فرهنگ ؛ رفتار اجتماعی ؛ ارزشهای اسلامی ؛ معماری ؛ سبک زندگی ؛ و.. فاصله زیادی دارد.
مرحله پنجم «تشکيل دنياي اسلامي» استکه براي رسيدن به آنها، باید الگو سازی کردتا انقلاب اسلامی الهام بخش شود لذا وظايف و انتظاراتي از مردم و کارگزاران نظام اسلامي در این مورد توقع مي رود.
اینکه چقدر به اهداف فوق رسیده ایم و یاچقدر از آنها فاصله گرفته ایم و کدام هدف متوقف شده ؛ نیازمند ارزیابی و بررسی در هیئت های اندیشه ورز خبرگان است .
اقدام بعد از بررسی وارزیابی اهداف
1-مطالبه علت عدم تحقق ؛یا کندشدن حرکت بسوی اهداف از مسئولین نظام
2-تشویق مسئولین در مواردی که اهداف را محقق کرده اند .
3-گفتمان سازی اهداف انقلاب وتبیین آنها از طریق تریبونهای دراختیار خبرگان برای مردم
4-تبدیل مطالبه خبرگان از مسئولین در موارد فوق به مطالبه عمومی مردم . |