مقاومت تا بازدارندگی

شرحی بر حدیث ولایت                                                                                     حمیدرضا ترقی

هدف مقاومت عبارت است از رسیدن به نقطه‌ی بازدارندگی. هم در اقتصاد، هم در مسائل سیاسی کشور، هم در مسائل اجتماعی، هم در مسائل نظامی باید به نقطه‌ای برسیم که این نقطه بازدارنده باشد، یعنی بتواند جوری خود را نشان بدهد که دشمن را از تعرّض به ملّت ایران در همه‌ی زمینه‌ها منصرف کند؛ دشمن ببیند فایده‌ای ندارد و با ملّت ایران نمیتواند کاری بکند. 14/3/98 مقام معظم رهبری

مقاومت ایده‌ نوینی است که ازصدر اسلام و تاریخ مبارزه عالمان شیعه زاده شد و در انقلاب اسلامی به بلوغ رسید و امروزه در سطح منطقه و جهان اسلام گسترش یافته است؛ از این‌روی در شعارهای انقلاب اسلامی، مبارزه پابرهنگان و مظلومان در برابر مستکبران و زورگویان مطرح شد، البته ایده مقاومت همواره با خوف و رجا همراه است؛ چراکه از سویی به دنبال آرمان‌های بلند حرکت می‌کند و از سوی دیگر، خطرات و موانع زیادی پیش روی خود می‌بیند
نظریه مقاومت به عنوان یک نظریه رهایی بخش در قالب پارادایم برخورد با سلطه و مبتنی بر قدرت روایت انقلاب اسلامی از اسلام ناب محمدی(ص) و نظام بین الملل است. بدون شک چنین مقاومتی - مقاومت پویای برخاسته از انقلاب اسلامی و نه مقاومت منفعلانه- برگرفته از متن قرآن و سنت رسول الله(ص) است. می توان تأکید کرد که شکل گیری «پارادایم کربلا» بردو پایه «هیهات من الذله» با هدف دفاع از کرامت و عزت آدمی و «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» با هدف تداوم ابدی فرهنگ عاشورا در اقصی نقاط جهان توانسته است گفتمان قدرت مقاومت و بلکه سیاست مقاومت رادر برابر سیاست قدرت رئالیستی غربی قرار دهد.

مقاومت امام گونه

به تعبیر رهبر معظم انقلاب ،یکی از خصوصیّات امام ، خصوصیّت «مقاومت» است؛ مقاومت، ایستادگی. آن چیزی که امام را در هیئت یک مکتب، یک اندیشه، یک تفکّر، یک راه، مطرح کرد برای زمان خود و در تاریخ، بیشتر این خصوصیّت بود؛ خصوصیّت ایستادگی، مقاومت، عدم تسلیم در مقابل مشکلات و موانع. در برابر طاغوتها امام مقاومت خودش را به رخ همه‌ی دنیا کشید؛ چه طاغوت داخل در دوران مبارزات که خیلی‌ها خسته‌ شدند، خیلی‌ها مشرف به ناامیدی شدند امّا امام محکم ایستاد، امام بدون ذرّه‌ای عقب‌نشینی در راه مبارزه ایستاد؛ که این مال دوران قبل از پیروزی انقلاب بود. و بعد از پیروزی انقلاب هم فشارها از نوع دیگر و به صورت همه‌جانبه‌تر در مقابل امام ظاهر شد، [امّا] امام باز هم اصل مقاومت را، ایستادگی را از دست ننهاد، مقاومت کرد.

نگاهی به باید های اما م ره ایستادگی ایشان رادر مواضع داخلی و خارجی کاملا نشان میدهد

شاه باید برود

حکومت نظامی باید شکسته شود

هر ملتی باید خودش سرنوشت خودش را تعیین کند

این انقلاب باید زنده بماند، این نهضت باید زنده بماند

اسرائیل باید از صحنه روزگار محو شود

جمهوری اسلامی ، نه یک کلمه کم نه یک کلمه بیشتر

باید پرچم اسلام در سرتاسر جهان بر سر کاخ‌های سرخ و سفید به اهتزاز در آید.

من می‌دانم که مردم مشکلات اقتصادی دارند، ولی مسئولان جمهوری اسلامی نباید از این هدف اصلی یعنی تشکیل حکومت واحد (جهانی  اسلام )غافل شوند

باید کوشش کنیم که حزبمان را حزب الله کنیم

فرهنـگ بـاید متحـول بشود. فرهنـگ استعماری فرهنگ‏‎ ‎‏استقلالی بشود.

اساس حکومت اسلام است . ما اساس حکومت را باید درست بکنیم

«معنا ندارد که دولت اسلامی ایران با دولتی که هیچ اعتقاد به اسلام و به اخلاق بشریت ندارد، سر میز اصلاح بنشیند.» (صحیفه امام؛ ج ‏18، ص  68).

«ما منطقمان، منطق اسلام، این است که سلطه نباید از غیر بر شما باشد. نباید شما تحت سلطه غیر بروید. ما هم می‏خواهیم نرویم زیر سلطه‏.» (صحیفه امام؛ ج ‏4، ص 91)

منطق مقاومت

رهبر معظم انقلاب اسلامی که سال گذشته بر تبیین نظریه مقاومت تاکید کرده بودند در این سخنرانی به دلایل منطقی مقاومت بعنوان یکی از خصوصیات حضرت امام ره پرداخته و چنین برشمردند :

1-     واکنش طبیعیِ هر ملّت آزاده و باشرف در مقابل تحمیل و زورگویی است؛

2-     مقاومت موجب عقب‌نشینی دشمن میشود،

3-     هزینه‌ی تسلیم در مقابل دشمن بیشتر ازهزینه‌ی مقاومت است

4-     خداوند متعال در آیات مکرّر قرآن این وعده را داده است که اهل حق، طرف‌داران حق، پیروز نهایی‌اند

5-     مقاومت یک امر ممکن است؛ درست نقطه‌ی مقابلِ فکر غلطِ کسانی که میگویند و تبلیغ میکنند که «آقا! فایده‌ای ندارد؛

قدرت مقاومت

‏ ما در محاسباتی که باید در مسئله‌ی مقاومت در مقابل زورگویان عالَم داشته باشیم، باید حقایق مربوط به این زورگویان را درست بدانیم، حقایق مربوط به خودمان را هم بدانیم. یکی از این حقایق، «قدرت مقاومت» است.

 ببینید؛ در ادبیّات سیاسیِ بین‌المللی، عنوان «مقاومت به شیوه‌ی امام خمینی» یک عنوان است. آنچه در تعبیرات فرنگی‌ها وجود داشت و بعد از قضیّه‌ی آزادسازی خرّمشهر خیلی این اصطلاح شایع شد، «دکترین مقاومت امام خمینی» است؛ این را مطرح کردند و مقاله‌ها نوشتند. حالا من اینجا یک جمله‌ای را یادداشت کرده‌ام که نوشته‌ی یکی از چهره‌های سیاسی معروف دنیا است که اگر بگویم همه می‌شناسید؛ او آن را در یک مقاله‌ای نوشت؛ نوشته‌ است که «دوران نقش‌آفرینی منحصر به فردِ توان نظامی و اقتصادی در سیطره‌ی جهانی در حال افول است؛ اینکه یک کشوری توان نظامی زیادی داشته باشد و توان اقتصادی زیادی داشته باشد و بتواند به سیطره‌ی خود ادامه بدهد، دیگر در حال افول است؛ دنیا عوض شده»؛ او مینویسد که «در آینده‌ی نه چندان دور شاهد قدرتهای فرامرزی‌ای خواهیم بود که از لحاظ ماشین‌آلات جنگی -مثل بمب اتم- یا سهم در تولید صنعتی جهانی، چندان بالا نیستند امّا با قدرت تأثیرگذاری بر میلیون‌ها انسان، سیطره‌ی نظامی و اقتصادی غرب را به چالش خواهند کشید». این را یک سیاستمدار و صاحب‌نظر سیاسی غربی و آمریکایی میگوید. بعد هم اضافه‌ میکند که «دکترین مقاومت خمینی با تمام توان، شاهرگهای سیطره‌ی غرب و آمریکا را هدف گرفته است» 14/3/98.

امروز جبهه‌ی مقاومت در منسجم‌ترین وضعیّت در چهل سالِ گذشته‌ است؛ در منطقه و در مراکزی حتّی فراتر از منطقه؛ این یک واقعیّت است.

شما مقاومت فلسطین را نگاه کنید که دوروزه اسرائیل را وادار به عقب نشینی میکند

مقاومت یمن را ببینید که دربرابر ائتلاف عربی –عبری – آمریکائی – اروپائی ایستاده و درحال پیشروی است

مقاومت مردم سوریه و عراق را دربرابر داعش دیدید

مقاومت دولت و مردم کره شمالی دربرابر آمریکا را می بینی

هدف ازمقاومت

هدف مقاومت عبارت است از رسیدن به نقطه‌ی بازدارندگی. هم در اقتصاد، هم در مسائل سیاسی کشور، هم در مسائل اجتماعی، هم در مسائل نظامی باید به نقطه‌ای برسیم که این نقطه بازدارنده باشد، یعنی بتواند جوری خود را نشان بدهد که دشمن را از تعرّض به ملّت ایران در همه‌ی زمینه‌ها منصرف کند؛ دشمن ببیند فایده‌ای ندارد و با ملّت ایران نمیتواند کاری بکند. ما امروز در بخش نظامی تا حدود زیادی به این بازدارندگی رسیده‌‌ایم. این هم که می‌بینید روی مسئله‌ی موشک و مانند این حرفها اصرار میکنند، به‌ خاطر همین است؛ میدانند که ما به بازدارندگی رسیده‌ایم، به نقطه‌ی تثبیت رسیده‌ایم، میخواهند کشور را از این محروم کنند، و البتّه هرگز نخواهند توانست.14/3/ 98  

مفهوم بازدارندگی

بازدارندگى در مفهوم آکادمیک؛ يعنى كوشش يكى براى اعمال نفوذ در ديگرى تا او را از اقدام به عملى كه متضمن خسارت يا هزينه‏ اى براى اولى است باز دارد.  اما برابر مباحث اندیشمندان غربی در مقایسه با فقه دفاعی شیعه، وجه تمایز بازدارندگی در اسلام با غرب؛ ضمانت دوام، قابل اعتماد بودن و به نحوی که تمامی دول جهانی آن را رعایت کرده و نه عدهای به زور و قدرتِ داشتن آن، دیگران را مجبور به نداشتن کنند، است. چرا که این بازدارندگی، دوام نخواهد داشت و شکننده خواهد بود، در ابتدا تنها تسلیحات بود که نقش ابزار بازدارنده را داشت و به تدریج سیاست و اقتصاد هم به عوامل بازدارنده تبدیل شدند اما این ابزار جدید هرگز باعث از بین رفتن جایگاه و نقش استراتژیک تسلیحات در بازدارندگی نشد، هر چند غرب این موضوع را با شعار و فشار به خورد جهان داد اما خود در گسترش تسلیحات با کارکرد بازدارنده نهایت اهتمام را داشت.

ایران اسلامی در شرایط کنونی، خاصه در شرایط پس از توافق هسته ای به شدت نیازمند تبیین عناصر بازدارنده است

انواع بازدارندگی

نکته ی بسیار مهمی که بایستی متذکر شد این است که بازدارندگی غیر نظامی و تسلیحاتی در جهان امروز، قطعا در انحصار چند کشور بوده که به پشتوانه ی تسلیحات عمدتا اتمی انجام میگیرد، نمونه ی بارز این مقوله مذاکرات 1+5 است، در این مذاکرات چرایی اینکه ایران با این 6 کشور مذاکره دارد قطعا قدرت تسلیحاتی این کشورهاست که ابزارهای غیرنظامی بازدارنده را هم به دست آنها داده و ایران را پای میز ابزار دیپلماتیک نشانده و در پیشرفت علمی توانسته ایران را متوقف کند

به حکم عقل و تجربه تاریخی اگر جمهوری اسلامی بخواهد از استقلال، عزت و امنیت ملی خود دفاع کند، باید قدرتمند باشد و سطح قدرت دفاعی- نظامی خود را به سطح بازدارندگی برساند. قدرت بازدارندگی، آن قدرتی است که عامل تهدید را از عملیاتی کردن تهدیدش به دلیل پاسخ قاطع و کوبنده باز می‌دارد.

بازدارندگی نظامی

سیاست دفاعی جمهوری اسلامی بر اساس آموزه‌های قرآنی و اندیشه‌های دفاعی حضرت امام و رهبری، ‌مبتنی بر فقه دفاعی شیعه، دارای خصوصیات و عناصری است که می‌توان آن را معقول و واقعگرایانه دانست و بازدارندگی قابل اعتمادی را رقم خواهد زد، حضرت امام (ره) بر اساس همین دیدگاه در سال 1358 در برابر تهدیدات نظامی ایالات متحده،‌ فرمان تشکیل بسیج مستضعفین و ارتش 20 میلیونی را صادر کردند. جمله معروف حضرت امام خمینی (ره) مبنی بر اینکه «امریکا هیچ غلطی نمی‌تواند بکند»، در زمانی مطرح شد که امریکایی‌ها ایران را به اقدام نظامی تهدید می‌کردند. بر اساس همین دیدگاه حضرت امام (ره)، طی 30 سال گذشته، امام خامنه ای با تقویت روز افزون قدرت دفاعی نظامی کشور در کنار عناصر معنوی و تمدن ساز و نیز تأکید وافر بر اقتصاد مقاومتی، جمهوری اسلامی را به سطح برخورداری از قدرت بازدارندگی رسانده‌اند. اگر در طول بیش از یک دهه گذشته، امریکایی‌ها و صهیونیست‌ها، جرأت عملی کردن تهدیدات نظامی خود علیه ایران را نداشته‌اند دلیلش برخورداری ایران از قدرت دفاعی و نظامی در کنار عناصر معنوی،در حد بازدارندگی بوده است و نه چیز دیگر.

اساسا استراتژی های دفاعی مدرن امروزی نیز بر همین پایه استوارند و ازهمین رو می توان استراتژی دفاعی را علم و هنر بكارگيري همه قدرت كشور در جهت مقابله با تهديد يا تهديدات امنيت ملي دانست، استراتژی ای که جمهوری اسلامی ایران توانسته آن را در بالاترین سطح پیاده کند

بازدارندگی سیاسی

خطای راهبردی خواهد بود که کسانی تصور کنند تنها با مذاکره و یا پس از مذاکراتی طولانی تنها با یک توافق هسته‌ای، ایران به امنیت واقعی خواهد رسید.و مبنای توقف برخی پیشرفتها و یا عقب رفتن در برخی تواناییهای دفاعی را این توافق قرار دهد

این اشتباه استراتژیک است که گفته شد: "بعد از 23 ماه تلاش و مذاکره توسط دیپلمات‌‌های ملت به نقطه‌ای رسیده‌ایم که توانسته‌ایم سایه شوم جنگ را از سر مردم برداریم و امنیت واقعی را به کشور بازگردانیم.

اشتباه استراتژیک و بسیار خطرناک دیگر این بود که گفته شد: " دنیای آینده دنیای گفتمان ها است نه دنیای موشک". طبق نظریه بزرگان دفاعی و علوم بازدارنده، بازدارندگی متقابل باثبات، چیزی نیست که بتوان یک بار و برای همیشه به آنها دست یافت. جهان دائما در حال پیشرفت است و برای رسیدن به وضعیت با ثبات حتی لحظه ای نباید در خصوص تسلیحات متعارف غفلت کرد،

بازدارندگی اقتصادی» لازمه پیشرفت و شکست دشمن

رهبر انقلاب اسلامی در سخنان آغاز سال شان درتبیین فرصتهای سال ۱۳۹۸ به لزوم ایجاد بازدارندگی در جنگ اقتصادی با دشمن، اشاره کردند و گفتند: امروز بحمدالله همه مسئولین به این باور رسیده‌اند که دشمن در حال جنگ با ما است و بروز و ظهور آن در مسائل اقتصادی است.

حضرت آیت الله خامنه ای افزودند: البته ما باید در این جنگ دشمن را شکست دهیم و به توفیق الهی، او را شکست خواهم داد اما این کافی نیست بلکه باید بازدارندگی ایجاد کنیم و به مرحله ای برسیم که دشمن احساس کند نمی تواند از معبر مسائل اقتصادی به کشور ضربه وارد کند و ملت را تحت فشار قرار دهد.

حضرت آیت الله خامنه ای با تأکید بر اینکه رسیدن به این مرحله امکان پذیر است، افزودند: ما در مسائل نظامی در شرایطی قرار داشتیم که امکان مقابله با تهاجم هوایی و یا حمله موشکی دشمن را نداشتیم اما اکنون به مرحله ای رسیده ایم که دشمنان ما در منطقه و یا دشمنانی که در منطقه نیرو دارند، می دانند که جمهوری اسلامی ایران، می تواند با موشک های نقطه‌زن و دقیق خود با هر تهاجمی مقابله کند و پاسخ کوبنده بدهد.

ایشان خاطرنشان کردند: توانایی و مشت محکم جمهوری اسلامی در عرصه دفاعی، در واقع قدرت بازدارندگی ایران است که در سایه تحریم ها به‌دست آمد و در مسائل اقتصاد نیز می‌توان از فرصت تحریم ها، به همین توانایی بازدارندگی رسید.

تنها راه رسیدن به بازدارندگی قطع امید از کمک و همراهی غربی هاست

رهبر انقلاب اسلامی در محور دوم سخنانشان یعنی «مواجهه دولت های غربی با ایران» تأکید کردند: تنها راه رسیدن به مرحله بازدارندگی اقتصادی، قطع امید از کمک و همراهی غربی‌ها است.

حضرت آیت الله خامنه ای در بیان دلیل این موضوع گفتند: تجربه های تاریخی و مشاهدات عینی از رفتار غربی ها نشان می دهد که از آنان می توان انتظار توطئه و خیانت و از پشت خنجر زدن را داشت اما نباید انتظار کمک و صداقت و همراهی را داشت و اگر در مقطعی هم غربی ها در ظاهر، کمکی از خود نشان داده اند، در واقع برای جلو رفتن کار خودشان بوده است.

ابزار و راهکارهای بازدارندگی در ایران اسلامی

در پایان مباحث مطروحه لازم است مروری داشته باشیم به ابزار و راهکارهای بازدارندگی که جمهوری اسلامی ایران امروز در یک نگاه واقع بینانه در اختیار دارد؛

1. وحدت ملی و انسجام داخلی
2. روحیه سلحشوری، ایثار، شهادت‌طلبی، مقاومت و ایستادگی مردم ایران
3. رهبری هوشمند،‌ بصیر، قاطع، انقلابی و حکیم
 4. آمادگی کامل نیروهای مسلح برخوردار از فناوری‌های مدرن تسلیحاتی، به ویژه در عرصه موشکی و شناور‌های دریایی
5. برخورداری ملت و نیروهای مسلح از تجارب بسیار ارزشمند دفاع مقدس

6. موقعیت فوق‌العاده راهبردی ژئوپلتیک و ژئواستراتژیک ایران
7. جمعیت جوان پرورش یافته مکتب عاشورا و دل به ولایت فقیه سپرده‌
8. نفوذ راهبردی در منطقه و باز شدن ژئوپلتیک ایران تا سواحل مدیترانه
9. برخوردار بودن ایران از سرپنجه‌های بسیار قوی در منطقه برای ضربه زدن به دشمن در شعاع گسترده.

 مواجهه‌ی ما با مسائلمان و با دشمنانمان باید اوّلاً شجاعانه باشد، مرعوبانه نباشد؛ ثانیاً امیدوارانه باشد، مأیوسانه نباشد؛ ثالثاً عاقلانه و خردمندانه باشد، هیجانی و احساساتیِ سطحی نباشد؛ [رابعاً] مبتکرانه باشد، از روی انفعال نباشد؛ ابتکار کنیم؛ اگر به این کیفیّت حرکت کردیم، اگر این‌ جور حرکت کردیم، بدانید ملّت ایران در مواجهه‌ی با همه‌ی قدرتهای بزرگ توفیق خواهد یافت و خواهد توانست پیش برود.