| افضل قُربات و افضل نفقات
شرحی بر حدیث ولایت حمیدرضا ترقی
کسانی در این قضیّه بیکار میشوند، و بعضی از اینها که بیکار میشوند، بیمه‌ی بیکاری هم ندارند؛ اینجا تأمین اجتماعی وظیفه دارد که در این زمینه وارد بشود. البتّه این هم باز جزو آن جاهایی است که عرض کردیم، خیّرین میتوانند کمک کنند، و یکی از افضل قُربات و افضل نفقات همین است. ۱۳۹۹/۰۸/۰۳
در اسلام و اندیشه رهبری معظم انقلاب و دیگر اسلام شناسان موراد زیر از افضل قربات بشمار رفته است :
1-عزاداری حضرت اباعبدالله حسین علیه‌السلام از افضل قربات است؛یعنی انسان را به خداوند عالم نزدیک می‌کند و در بین اعمالی که آدمی می‌تواند به وسیله آن به خدا نزدیک شود، یکی از برترین و والاترین آنها اقامه عزا برای امام حسین(ع) است.
2-خدمت به خانواده های شهدا و ایثارگران، متصل شدن به کسانی است که در مسیر قرب الی الله پیشتازند؛ پس افضل قربات است.
3-خدمت به معلولان با آن دل‌هاي شكسته، از افضل قربات مي‌باشد.
4-حمایت از کارگران و شاغلینی که دراثر کرونا بیکار شده ویاشغل خود را موقتا از دست داده اند از افضل قربات است و کمک مالی به آنها از افضل نفقات بحساب می آید .
راهکار اجرائی شدن توصیه ی مقام معظم رهبری
الف)-ضرورت بازنگری در قانون بیمه بیکاری، موضوعی است که به جهت اهمیت ابعاد برنامه‌های رفاهی در شرایط افزایش نرخ «تورم نقطه به نقطه» مهرماه سال جاری به بیش از ۴۰ درصد و افزایش ۷ درصدی تورم در همین ماه و خروج ۲ میلیون نفر از بازار کار در بهار ۹۹، در جلسه ۴ آبان ستاد ملی مقابله با کرونا، که با حضوری مقام معظم رهبری برگزار شد، مورد تاکید قرار گرفت. رهبری در این جلسه بیان داشتند: «افرادی در این قضیه کرونا بیکار میشوند که بعضی از اینها بیمه بیکاری هم ندارند. اینجا تأمین اجتماعی وظیفه دارد که در این زمینه وارد بشود. البته این هم از آن جاهایی است که خیرین میتوانند کمک کنند و این از افضل قربات و افضل نفقات است».
تکالیف جدید سازمان تامین اجتماعی
روز بعد، یعنی ۵ آبان، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی «دستور فوری تشکیل کمیته‌ای ویژه را در این وزارتخانه برای پیگیری دستورات معظم له صادر کرد». در دستور محمد شریعتمداری ۴ تکلیف به صورت مشخص برای سازمان تامین اجتماعی تعریف شده
است: «1-بیمه آسان و سریع بیکاران دارای کد تامین اجتماعی،
2- برآورد نیازهای مالی احتمالی و ارائه راهکار تامین آن به موازات اقدام فوری،
3- پیشنهاد مناسب برای شناسایی دقیق‌تر بیکاران صاحب کار غیررسمی که اطلاعی از آنها در سازمان‌های بیمه‌گر (مثل تامین اجتماعی) وجود ندارد، اما مورد تاکید رهبر انقلاب است
4- برآورد منابع مورد نیاز برای اجرا و پیشنهاد به فوریت و به موازات به ستاد ملی کرون
تکالیف فراموش شده دولت در اصل ۲۹ قانون اساسی
به صورت کلی، شناسایی تمامی بیکاران خارج از پوشش بیمه، برقراری بیمه بیکاری برای تمام بیمه‌شدگان تامین اجتماعی، تامین منابع مالی پایدار برای صندوق بیمه بیکاری از اصولی هستند، که می‌توان نشان آنها را در اصل ۲۹ قانون اساسی جست: «برخورداری از تأمین اجتماعی از نظر بازنشستگی، بیکاری، پیری، از کارافتادگی، بی‌سرپرستی، در راه ماندگی، حوادث و سوانح و نیاز به خدمات بهداشتی و درمانی و مراقبت‌های پزشکی به صورت بیمه و غیره حقی است همگانی. دولت مکلّف است طبق قوانین از محل درآمدهای عمومی و درآمدهای حاصل از مشارکت مردم، خدمات و حمایت‌های مالی فوق را برای یک یک افراد کشور تأمین کند.»
با این حال همه دولت‌ها در مقام مجریان اصل ۲۹ قانون اساسی، تامین منابع برخورداری آحاد جامعه از تامین اجتماعی را به دست فراموشی سپردند و تامین اجتماعی صرفا در نهادی به نام سازمان تامین اجتماعی متبلور شد؛ نهادی درآمد و هزینه‌ای که تنها در ازای دریافت اشتراک (حق بیمه) به اعضا خدمات می‌دهد و نه چیزی بیشتر. بنابراین سازمان تامین اجتماعی جزئی از اصل ۲۹ است و نه تمام آن؛ این اصل قانونی به مراتب جامع‌تر است و حتی کمیته تشکیل شده در وزارت کار هم بخشی از اجرای این اصل را نمایندگی می‌کند؛ هرچند از این پس وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف است که تکلیف خود را با «تامین پوشش بیمه بیکاری» روشن کند.
به هر شکل، در سال‌های گذشته کوتاهی همه‌جانبه‌ای در شناسایی نیازمندان بیمه بیکاری صورت گرفته است؛ تا جایی که مدیران تازه پس از ۴ دهه در این مورد آستین همت بالازده‌اند. به نظر می‌رسد که انتشار خبر آغاز اصلاح قانون بیمه بیکاری که ابتدا توسط حاتم شاکرمی، معاون روابط کار و جبران خدمت وزارت کار، اعلان شد، با الزامات برقراری همگانی پوشش بیمه بیکاری قابل توجیه باشد؛ البته گروهی به نقش دولت‌ها در تحقق مقوله کلیدی «بیمه بیکاری جامع» خوشبین نیستند
تعهدات حاکمیت به بیکاران، کارگران، افراد کم درآمد و… در قالب پرداخت مقرری بیکاری باید منضبط و چارچوب‌دار شود؛ در غیر این صورت نمی‌توان امیدی به اصلاح ساختار یا ایجاد ساختارهای جدید در پیوند با مسئولیت‌های صندوق بیمه بیکاری یا دیگر صندوق‌های حمایتی داشت. در اینجا مقوله اقتصادی «بودجه‌ریزی اجتماعی» بسیار اهمیت می‌یابد که در ایران ذیل فصل رفاهی بودجه تقلیل یافته و از معنا تهی شده است. باید دید که دولت دوازدهم و دولت‌های بعدی چگونه تعهدات حاکمیتی مندرج در اصل ۲۹ قانون اساسی را زنده می‌کنند. اگر گام‌های ابتدایی از سر نگرانی از کسری بودجه یا نبود یک اراده فراگیر «لرزان لرزان» برداشته نشوند، می‌توان به حمایت‌های پایدار بودجه‌ای از بیکاران و افراد که در تنگنای معیشتی قرار گرفته‌اند دل بست.
افضل نفقات برای مردم نیکوکار
فقیران عفیف: فقیران خویشتن‌دار و ناتوان از کسب، از مصارف انفاق است. (بقره، آیه 273(
مهاجران فقیر: لزوم توجه توانگران به مهاجران نیازمند و انفاق به آنها در آیات قرآنی به عنوان یکی از موارد مصرف انفاقات مالی مطرح شده است. (بقره، آیه 273؛ نور، آیه 22(
قرآن مىفرماید: فقرایى كه به خاطر خدا در محاصره و سختى قرار گرفته‌اند و توان تجارت و مسافرت ندارند و از بس عفیف و آبرو مندند، بىخبران ؛آنان را غنى مىپندارند؛ ولى با وجود فقر، هرگز با اصرار از مردم چیزى نمىخواهند، در اولویت هستند.
آیهى 273 سورهى بقره مىفرماید: انفاق باید به كسانى باشد كه در راه خدا محصور شدهاند، به خاطر مبارزه با طاغوت به زندان افتادهاند، به خاطر یك موضعگیرى الهى، از سفر و تجارت باز مانده، یا بازداشت شدهاند یا از شركت و اداره و مۆسسهاى اخراج شدهاند. به خاطر ادامه تحصیل، از زندگى مادى عقب افتادهاند، به خاطر رسیدگى به دیگران، زندگى خودشان، فلج شده است و ... اینها همه مصداق: «احصروا فى سبیل اللّه» )بقره، 273( است، یعنى این تنگناها به خاطر تنپرورى و كمكارى نیست؛ بلكه اهداف بلندشان براى آنها مسیرى معین كرده كه در زندگى شخصى دچار كمبودهایى شدهاند.
بنابر این امروز کسانیکه در اثر پدیده کرونا از کار و کاسبی و اشتغال و تامین هزینه زندگی شان افتاده اند و نوعا بیمه هم نبوده اند تا از بیمه بیکاری استفاده کنند مستحق حمایت ویژه دولت و مردم خیر و نیکوکارند تا بتوانند به زندگی خود ادامه دهند . |