چرا ؛برجام؛ عامل فشاراقتصادی شده؟
شرحی بر حدیث ولایت حمیدرضا ترقی
رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار با بسیجیان فرمودند:
حرف من در این زمینه به مسئولین و یه مردم اینست که این توافق هسته ای که اسمش را برجام گذاشته اند؛ نباید تبدیل بشود به یک وسیله ای برای فشار , هرچند وقت یک باری از سوی دشمن به ملت ایران و به کشورما,؛ نیاید اجازه بدهیم که این را وسیله فشار کنند.مسئولین به ما گفتند که ما این کار را انجام میدهم برای اینکه فشارهای
تحریم بر داشته بشود , حالا علاوه بر اینکه کاری را که آنوقت قول دادند بکنند و بنا بودهمان روزاول انجام بگیرد و تا هشت و نه ماه هنوز بطور کامل انجام نگرفته و ناقص است ؛ ( انجام نگرفته ) این را باز وسیله ای قرار بدهند برای فشار های مجدد به جمهوری اسلامی. 3/9/95
علت تمدید تحریمها
1- عجز و لابه و درماندگی آمریکا در مهار ایران تاکنون
2- هنوزدر ضربه زدن به توان اقتصادی کشورموفق نشده اند
3- هنوز بخش نفتی اقتصاد ایران از کار نیافتاده
4- غر بی ها برنامه موشکی ایران را بخشی از برنامه هسته ای می دانند
5- هزینه نقض برجام تاکنون برای آمریکا از سوی ایران صفر بوده
6- دولت ایران واکنش جدی ای در برابر نقض های مکرر برجام نشان نداده است
7- علامتهایی از داخل ایران به سوی آمریکا رفته که آماده برجامهای بعدی هستیم
8- ماهیت آمریکا نسبت به ایران هیچ تغییری نکرده وهمان دشمن اصلی است .
9- در اثر عجله در تنظیم برجام؛ آمریکا نکاتی دوپهلو را کنجانده که با استفاده از قرائت خودش میتواند برجام را نقض کنند.
10- غرب متوجه شده که دولت یازدهم سرنوشت اقتصاد و توسعه کشور را به برجام گره زده بنابر این با توجه به دلایل فوق تمدید تحریمها به نفع مصالح آمریکا خواهد بود .و از آنجا که برای خود در افکار عمومی جهان ارزشی قائل نیست که برای ازدست رفتن آن ناراحت باشد , بنابر این کسانی که فکر میکنند نقض برجام برای آمریکا به آبروئی می آورد احتمالا آمریکا را نمی شنا سند.
هدف از تمدید تحریمها
الف) سیاست حفظ معماری تحریمها
آمریکاییها در حین و بعد از مذاکرات، سیاست حفظ چارچوب و معماری تحریمها را در دستورکار خود قرار دادند. این موضوع نیز در سخنان وزیر خزانهداری آنها مشهود بود. حتی مقامات غیراقتصادی آنها همچون جان کری نیز بر این موضوع تأکید داشتند. برای مثال، در اینجا به چند نمونه از این اظهارات اشاره خواهد شد.
باراک اوباما بلافاصله بعد از جمعبندی مذاکرات در 14 جولای (23 تیر)، بهصراحت به این موضوع اشاره کرد و گفت: «تحریمهایی که مربوط به حمایت ایران از تروریسم، برنامهی موشکهای بالستیک و نقض حقوق بشر میشود را حفظ خواهیم کرد.»[
همچنین جک لو، وزیر خزانهداری آمریکا، نیز در این خصوص اظهار داشته بود که «حفظ معماری تحریمها در حین فراهم آوردن تخفیف از طریق معافیتهای تحریمی، شرط دوم ما (یعنی برخورداری از توانایی بازگرداندن تحریمها در صورت عدم پایبندی ایران به تعهداتش) را تقویت میکند.»[2]
یک نمونهی دیگر کریس بک مایر، معاون هماهنگکنندهی سیاست تحریمها در وزارت خارجهی آمریکا و مشاور جان کری، بود که در اینباره چنین گفت: «با توافق هستهای همهی تحریمهای ما علیه ایران برداشته نخواهد شد. تحریمهایی وجود دارد که بهعلت حمایت ایران از تروریسم اعمال شده است. این تحریمها به قوت خود باقی خواهند ماند. تحریمهای مربوط به نقض حقوق بشر در ایران نیز همچنان باقی خواهند ماند. تحریمهایی وجود دارد که به حمایت ایران از رژیم بشار اسد، رئیسجمهور سوریه، مربوط است و این تحریمها نیز باقی خواهند ماند. بنابراین میبینیم که بسیاری از این تحریمها همچنان باقی خواهند ماند.»
بنابراین همانطور که مشاهده میشود، آمریکاییها یا اساساً معتقد بودند چارچوب تحریمها بایستی تغییر نکند یا آن را مستلزم انجام کارهایی از سوی ایران کردند که خود نسبتبه عدم امکان انجام آن واقف بودند. بهطور دقیق، منظور این است که آمریکاییها اندیشهی تحریم و فشار علیه ملت ایران را هیچگاه ترک نکردند. حتی در حین مذاکرات و توافق نیز از آن دست برنداشتند و این گزارهها شواهدی برای تأیید این محتواست.
مقام معظم رهبری در این رابطه فرمودند: «اگر بنا است تحریمها برداشته نشود، پس معاملهای وجود ندارد. دیگر اصلاً این معنا ندارد. مسئولین این را باید مشخص کنند و نگویند که مثلاً او برای قانع کردن رقبای داخلی خودش این حرف را میزند. بله، دعوایی که در آمریکا هست، دعوای واقعی است. بنده عقیده ندارم که دعوای صوری و ظاهری است. واقعاً اختلاف دارند. علت اختلافشان هم برای ما روشن است، لکن بههرحال آنچه رسماً گفته میشود، پاسخ لازم دارد. اگر پاسخ داده نشود، همان تثبیت خواهد شد.»
ب)-ملتزم کردن ایران به «روح برجام»!
بهترین کد برای تشریح نیت آمریکاییها از روح برجام به بامداد 14 فروردین 1395 برمیگردد. بهعبارتی موضوع التزام ایران به روح برجام را اولینبار رئیسجمهور دموکرات آمریکا در حاشیهی نشست امنیت هستهای واشنگتن بیان داشت: ایران تاکنون متن توافق را رعایت کرده است، اما روح توافق، مستلزم این است که ایران به جامعهی جهانی و شرکتها سیگنالهایی بفرستد مبنی بر اینکه اقدام به انجام طیفی از اقدامات تحریکآمیزی که شرکتها را هراسان میکند، نخواهد کرد. وقتی آنها موشک بالستیک با شعارهایی برای نابودی اسرائیل شلیک میکنند، این شرکتها را مشوش میکند.
او در ادامه وارد حوزهی موشکی ایران شد تا بهطور شفاف نظرات خود را در مورد روح برجام توضیح داده باشد: «اگر ایران به ارسال موشک به حزبالله ادامه بدهد، این کار شرکتها را مضطرب میکند. بنابراین بخشی از آنچه من امیدوارم اتفاق بیفتد... ما مسئولیت داریم که دربارهی قواعد حاکم توضیحات ارائه کنیم تا مردم ایران در واقع بتوانند از بهبود وضعیت اقتصادی بهرهمند شوند. اما ایران باید آن چیزی که هر کشور دیگری در دنیا میفهمد را درک کند و آن اینکه شرکتها میخواهند جایی بروند که احساس امنیت بکنند؛ جایی که شاهد مناقشات گسترده نباشند، جایی که بتوانند مطمئن باشند مبادلات طبق روال معمول انجام میشوند و این هم سازگاریای است که ایران باید آن را انجام دهد.»
رهبر معظم انقلاب در پیشبینی صحیح درخصوص رفتار آمریکاییها، بیان داشتند: «یک دیدگاه خاص معتقد است مشکلات اقتصادی کشور تنها در صورتی حل خواهد شد که در موارد مختلف با آمریکا گفتوگو کنیم و از مواضع خود کوتاه بیاییم. این افراد میگویند همانطور که توافق هستهای، برجام نام گرفت، گفتوگو با آمریکا در موارد دیگر و حتی موضوع قانون اساسی کشور میتواند برجامهای 2 و 3 و 4 باشند تا با این گفتوگوها و توافقها، مردم راحت زندگی کنند و مشکلات آنان حل شود.»
ایشان در ادامهی سخنان خود افزودند: «معنای حقیقی این تفکر خطرناک این است که جمهوری اسلامی ایران بهتدریج از مبانی قدرت و امنیت خود و از مسائل اساسی که به حکم اسلام و در چارچوب نظام اسلامی، به آنها پایبند است، همچون مسئلهی حمایت از مقاومت و پشتیبانی سیاسی از ملتهای فلسطین، یمن و بحرین، صرفنظر و مواضع خود را به خواستههای آمریکا نزدیک کند.»
بنابر این هدف آمریکا از تمدید تحریمها افزایش فشار اقتصادی بر ایران با ابزار برجام است و تا این ابزار از دست او خارج نشود نمی توان فشار اقتصادی را از بین برد .
چه اشتباهاتی موجب این مسئله شد؟
1- دولت یازدهم دچار اشتباه محاسباتی شد
2- دولت یازدهم دراعتماد به وعده های آمریکا دچار سهل اندیشی شد
3- دولت یازدهم تمام مزیت های رقابتی ایران را به رقیب واگذار کرد
4- دولت یازدهم در توافق و اجرای تعهدات برجام عجله کرد
5- دولت یازدهم تضمین های لازم و محکم را برای چانه زنی اخذ نکرد.
والسلام |